Bij de diagnose trage schildklier krijg je vaak niet veel informatie van je arts(en), behalve uitleg over de medicatie die je dagelijks moet gaan slikken. Wanneer de bloedwaarden stabiliseren, maar klachten van vermoeidheid, brainfog, somberheid, gewichtstoename of spier- en gewrichtspijnen aanhouden, dan is er doorgaans weinig hulp. Ermee leren leven is dan een veelgehoord advies. Dat is jammer, want met deze mededeling verdwijnt niet alleen ieder perspectief op verbetering, het nodigt ook niet uit om zelf in actie te komen en de regie over je eigen gezondheid te pakken. In mijn ogen een gemiste kans.
Met voeding en leefstijl kun jij je lichaam ondersteunen, waardoor klachten kunnen afnemen. Maar in de wirwar aan websites en experts die adviezen geven is het soms lastig keuzes maken. Op hashimoto.nl vind je achtergrondinformatie over de werking van je lichaam en manieren om deze processen te ondersteunen. Op basis van deze weetkracht kun jij beter keuzes maken. In een serie artikelen bespreek ik voedingskeuzes bij een trage schildklier. In dit artikel bespreek ik gluten.
Gluten en de trage schildklier
Gluten (Latijnse naam voor lijm) is de naam van een groep eiwitten die wordt aangetroffen in de granen tarwe, khorasan tarwe (kamut), spelt, durum, rogge, gerst en gort. Gluten bevatten het plakkerige onderdeeltje glutenine en het eiwitdeeltje gliadine, dat op zijn beurt weer kan worden afgebroken in alfa-, omega- en gamma gliadine.
Met name het eiwit alfa-gliadine in gluten zorgt bij veel mensen voor vervelende reacties. Gliadine lijkt zich namelijk te kunnen binden aan de darmwandcellen, waarmee zij de aanmaak van zonuline activeren, het stofje dat de tight junctions van de darmwand opent. Hierdoor kunnen gluten gemakkelijker de darmwand passeren en richting bloedbaan reizen waar het immuunsysteem hen opwacht. Dit kan verklaren waarom zoveel mensen (ongemerkt) reageren op het eten van gluten. We kunnen drie typen reacties onderscheiden:
- Tarweallergie; mensen met een tarweallergie krijgen een allergische reactie na het eten van alle producten met tarwe erin. Klachten zijn jeuk, een verstopte neus of buikklachten.
- Coeliakie; Coeliakie wordt ook wel glutenintolerantie genoemd, maar dit is niet correct. Coeliakie is een auto-immuunziekte, waarbij het eten van gluten resulteert in een immuunreactie tegen een enzym genaamd weefseltransglutaminase. Het gevolg hiervan is een beschadiging van darmvlokken, wat tot een scala aan klachten kan leiden die van persoon tot persoon verschillen.
- Glutensensitiviteit; bij deze mensen is er geen sprake van tarweallergie of coeliakie, maar zijn er wel klachten na het eten van gluten. Denk aan een opgezette buik, concentratieproblemen, vermoeidheid, winderigheid of slappe spieren.
Tot deze laatste groep behoort het merendeel van de mensen met een auto-immuunziekte, zoals ook Hashimoto.
Kruisreacties
De reden waarom juist gluten bij mensen met de ziekte van Hashimoto vaak voor klachten zorgen, heeft alles te maken met het fenomeen kruisreacties. Omdat (gliadine in) gluten sterk lijkt op diverse lichaamseigen eiwitstructuren, waaronder die van de schildklier, is de kans aanwezig dat het immuunsysteem het onderscheid tussen de twee niet goed kan maken, waardoor de verkeerde wordt aangepakt.
Zo lijkt gliadine erg veel op de structuren van TPO en TG in de schildklier, waardoor dit kan leiden tot auto-immuun aanvallen tegen de schildklier. Gliadine lijkt ook sterk op bepaalde structuren in het cerebellum in de kleine hersenen, waardoor kruisreacties hier kunnen leiden tot ontstekingen in de hersenen met als gevolg problemen met de motoriek, evenwicht en balans.
Ook bij mensen met coeliakie kan er sprake zijn van kruisreacties. Er bestaan namelijk verschillende soorten weefseltransglutaminase. Naast weefseltransglutaminase in de darm (TTG-2) bevindt het zich ook in de huid (TTG-3) en in de hersenen (TTG-6). Door het principe van kruisreacties kunnen ook andere weefsels onder vuur komen te liggen met een geheel eigen set aan klachten. Denk aan dermatitis herpetiformis of de ziekte van Dühring bij de huid en glutenataxie en problemen met de motoriek bij het cerebellum.
Bij de standaardtest op coeliakie worden deze twee antistoffen (anti-TTG2 en anti-TTG6) niet meegenomen, waardoor de link met deze klachten vaak niet wordt gelegd.
Testen of ondervinden?
Als jij ondanks goede bloedwaarden nog klachten hebt van vermoeidheid, brainfog, spijsverteringsklachten of een koppig overgewicht? Dan kan het lonen om uit te zoeken of jij ongemerkt reageert op het eten van gluten. Een tarwe allergie en coeliakie zijn prima te testen met een voedselallergie-test of een coeliakie test. Glutensensitiviteit is niet zo gemakkelijk via een voedselintolerantietest te meten. En ik laat je zien waarom dit zo is.
Gluten is een complex mengsel van diverse eiwitten. Het eten van gluten kan bij mensen die hier gevoelig voor zijn voor een breed scala aan klachten zorgen met een breed scala aan oorzaken, waaronder immuunreacties tegen:
- glutenine in gluten;
- gliadine alfa;
- gliadine omega;
- gliadine gamma;
- WGA in tarwe;
- kruisreactie tussen gliadine en lichaamseigen weefsels van schildklier (anti-TPO en anti-TG);
- kruisreactie tussen gliadine en lichaamseigen weefsels van het cerebellum in de hersenen;
- kruisreactie tussen anti-transglutaminase in darm (TTG2) en transglutaminase enzym in de huid (TTG3) of hersenen (TTG6).
Toch toetsen de huidige beschikbare voedselintolerantietesten enkel de aanmaak van antistoffen tegen anti-TTG van de darm (TTG 2) voor coeliakie en anti-gliadine alfa voor glutensensitiviteit. Al de andere mogelijke reacties en gevoeligheden worden hiermee over het hoofd gezien.
Zou je puur varen op de uitslag van zo’n standaard bloedonderzoek dan is de kans dus groot dat je gluten als veroorzaker van problemen over het hoofd ziet. Een eliminatiedieet, waarin je gluten voor een bepaalde periode schrapt en daarna weer toevoegt, wordt daarom gezien als de meest nauwkeurige manier voor het toetsen van gevoeligheid voor gluten.
Het lijkt misschien een behoorlijke stap, maar geeft waardevolle informatie met spectaculaire resultaten. Wil jij dit ook voor jezelf onderzoeken? Overweeg dan eens het Hashimoto Eliminatiedieet®.
LET OP: test op coeliakie voordat je gaat elimineren
De ziekte van Hashimoto en coeliakie komen vaker tegelijkertijd voor. Het is daarom belangrijk om coeliakie uit te sluiten voordat je start met het eliminatiedieet. Zou jij ongemerkt coeliakie hebben en je voegt gluten na een aantal weken weer toe, dan kan de klap hard zijn! Laat dit dus testen. Let op: deze test heeft alleen zin als je in de weken voorafgaand aan deze test gluten hebt gegeten.
Op basis van mijn specialistische opleidingen op dit gebied en mijn jarenlange ervaring met begeleiding van patiënten bij eliminatiediëten, heb ik mijn eigen methode ontwikkeld; het Hashimoto Eliminatiedieet®.
Deze methode richt zich op de vijf voedingsmiddelen die bij mensen met Hashimoto het vaakst voor problemen zorgen: gluten, zuivel, soja, alcohol, toegevoegde suikers. Deze methode is daardoor niet alleen relaxter in uitvoering, maar ook effectiever.
Met mijn nieuwste boek Het Hashimoto Eliminatiedieet haal jij deze methode in huis en kun je op relaxte wijze dit Eliminatiedieet correct uitvoeren. Je bestelt dit boek hier of via bol.com. (Ook als boek voor de e-reader beschikbaar via bol.com. )
Misschien vind je dit ook interessant…
Ode aan de huisarts
Een ode aan de huisarts en waarom wij als patiënt ook realistisch mogen zijn Eerlijk is eerlijk: ik ben ook gefrustreerd geweest. Over huisartsen die zeiden dat restklachten bij een trage schildklier "erbij horen".Over het feit dat er vaak niet getest wordt op...
Psychische klachten bij Hashimoto
Veel mensen kennen Hashimoto als een aandoening die vooral lichamelijke klachten veroorzaakt, zoals vermoeidheid, gewichtstoename of een langzame spijsvertering. Minder bekend is dat deze auto-immuunziekte ook invloed kan hebben op je stemming. Neerslachtigheid,...
Waarom hebben meer vrouwen dan mannen een trage schildklier?
Een trage schildklier (hypothyreoïdie) komt veel vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. In het geval van de auto-immuunziekte Hashimoto, de meest voorkomende oorzaak van hypothyreoïdie, is de verhouding zelfs 10:1. Maar waarom zijn vrouwen zoveel vatbaarder voor...