Nederland telt naar schatting 500.000 mensen met de diagnose trage schildklier (hypothyreoïdie) en nog eens eenzelfde aantal mensen dat met schildklierklachten rondloopt, maar nog geen diagnose heeft ontvangen. Dit zijn enorme aantallen. Een trage schildklier komt ongeveer acht tot tien keer vaker voor bij vrouwen dan mannen. Dit verklaart waarom zoveel informatie, belangenbehartiging en websites zich richten op schildklierproblemen bij de vrouw en niet specifiek bij de man. Ook ik heb mij hier schuldig aan gemaakt. Hoog tijd dus voor meer aandacht voor hypothyreoïdie bij de man.

De schildklier

De schildklier produceert schildklierhormoon. Het is één van de meest belangrijke hormoonklieren in het lichaam, omdat schildklierhormoon bij enorm veel processen betrokken is, zoals:

  • groei en ontwikkeling
  • energiehuishouding
  • spijsvertering en metabolisme
  • vetverbranding
  • reguleren lichaamstemperatuur
  • vochthuishouding
  • hartslag en bloeddruk
  • cholesterol- en calciumhuishouding
  • psyche en hersenactiviteit

Met een tekort aan schildklierhormoon gaan diverse processen in het lichaam trager lopen. Hierdoor kan een breed scala aan klachten ontstaan die van persoon tot persoon, dag tot dag en dus ook van man tot vrouw kunnen verschillen. Klachten die bij zowel vrouwen als mannen wordt genoemd zijn:

  • Intense vermoeidheid en lusteloosheid
  • Kouwelijkheid
  • Vergeetachtigheid, moeite met concentreren
  • Pijn in gewrichten
  • Spierpijn en spierzwakte
  • Neerslachtigheid, depressieve gevoelens
  • Haaruitval, droog of broos haar
  • Vocht vasthouden
  • Krakende, hese stem
  • Zwelling in de hals
  • Opgeblazen gevoel, verstoppingen
  • Spijsverteringsklachten
  • Droge huid
  • Verlaagd libido
  • Gewichtstoename, of juist gewichtsverlies

Klachten die aanvullend specifiek bij mannen worden genoemd zijn:

  • Plotselinge haaruitval of verminderde baardgroei
  • Mannelijke borstvorming
  • Erectiestoornissen
  • Vertraagde zaadlozing of vroegtijdige ejaculatie
  • Testiculaire atrofie
  • Onvruchtbaarheid (door laag aantal zaadcellen of een lage kwaliteit)

Deze specifieke klachten worden ook in verband gebracht met een tekort aan testosteron. En omdat het testosteronniveau bij mannen vanaf het 40ste levensjaar van nature afneemt, wordt bij bovengenoemde klachten dan ook vaak eerst gedacht aan een te laag testosteronniveau en niet aan een trage schildklier. Bovendien wordt ook bij artsen bij een trage schildklier nu eenmaal vaker aan vrouwen gedacht dan aan mannen.

Bij vrouwen openbaart de trage schildklier zich veelal rond perioden van hormonale schommelingen, zoals de puberteit, zwangerschap en overgang. Je zou daardoor makkelijk kunnen denken, dat ook bij mannen de trage schildklier zich openbaart rond perioden waarin testosteron schommelingen vertoont. Toch is (voor mij) deze oorzaak/gevolg niet zo duidelijk. Is een laag testosteronniveau een trigger of verergerende factor voor een trage schildklier? Of kan het een gevolg zijn van een trage schildklier? Ik vond een aantal aanwijzingen en zet ze voor je op een rij. Maar eerst even terug naar de basis.

 

Wat is testosteron?

Testosteron is het mannelijke geslachtshormoon dat voor 90% wordt aangemaakt in de teelballen en 10 % in de bijnieren. (Bij vrouwen zijn de testosteronconcentraties veel lager. Bij hen wordt ongeveer 30% in de eierstokken gemaakt en de rest door in de bijnieren.)

Bij testosteron denkt men vaak direct aan seks en agressie, maar dat doet dit hormoon echt tekort. Testosteron zorgt inderdaad voor een gezonde sexdrive, maar zorgt er ook voor dat je je energiek, daadkrachtig, zelfverzekerd en assertief voelt. Daarnaast heeft testosteron nog een aantal belangrijke functies in het lichaam:

  • Bij de ontwikkeling van het embryo zorgt het voor de ontwikkeling van de mannelijke primaire geslachtskenmerken (onder andere externe geslachtsorganen);
  • Tijdens de puberteit zorgt het voor de ontwikkeling van de mannelijke secundaire geslachtskenmerken (onder andere stemhoogte, groei van penis, balzak, lichaamsbeharing en skeletspieren).
  • Na de puberteit zorgt testosteron voor het in stand houden van het mannelijk voortplantingsorgaan, de mannelijke vormen en de productie van sperma.
  • Het speelt een rol bij libido. (bij vrouwen ook)
  • Onder invloed van testosteron verandert de talgproductie, een van de oorzaken van acne.
  • Testosteron speelt een rol bij het verlies van hoofdhaar bij mannen. 

Productie van testosteron

Op aansturing van de hersenen produceren de teelballen testosteron. Met een ritmisch interval van 90 minuten geeft de hypothalamus het signaalstofje gonadotrofinestimulerend hormoon (GnRH) af. Hierdoor weet de hypofyse dat het follikelstimulerend hormoon (FSH) en luteïniserend hormoon (LH) naar de testikels moet sturen.

  • Onder invloed van LH starten de leydigcellen in de testikels de aanmaak en afgifte van testosteron.
  • FSH (in combinatie met hoge intratesticulaire testosteron concentraties) stimuleert vervolgens de aanmaak van sperma.
  • Zodra het testosteron niveau in het bloed voldoende gestegen is, dan geven de hypothalamus en hypofyse minder GnRH en LH af, waardoor de teelballen minder testosteron gaan produceren. Dit systeem wordt de negatieve feedbackloop

 

Wat is eerst? De kip of het ei?

Terug naar mijn eerdere vraag:  Is een laag testosteronniveau een trigger of verergerende factor voor een trage schildklier? Of kan het een gevolg zijn van een trage schildklier? Ik vond onderstaande connecties.

Laag testosteron als trigger

  • Aangenomen wordt dat testosteron een beschermende rol speelt bij de ontwikkeling van de ziekte van Hashimoto. Een laag testosteron niveau zou dan de kans op Hashimoto vergroten.
  • Testosteron helpt bij de opname van T3 in de cellen. Een tekort aan testosteron zou dan de opname van T3 in de cellen bemoeilijken, wat schildklierklachten kan verergeren.
  • Testosteron stimuleert de aanmaak van Groeihormoon (GH) dat op zijn beurt weer helpt bij de omzetting van T4 in de actieve vorm T3.

Trage schildklier als trigger

  • Een tekort aan schildklierhormoon kan invloed hebben op de hoeveelheid beschikbaar testosteron. Een tekort aan schildklierhormoon heeft namelijk een effect op de werking van de hypothalamus en hypofyse, die naast de schildklier ook de geslachtsorganen, groeihormonen en stresshormonen aansturen. Een trage schildklier kan er zo voor zorgen dat er ook minder testosteron wordt geproduceerd.
  • Een trage schildklier vertraagt het metabolisme wat voor overgewicht kan zorgen. In de vetcellen wordt testosteron omgezet in oestrogeen (oestradiol) wat niet alleen zorgt voor een vervrouwelijking van de man, maar ook voor een daling in testosteron.

 

Samenvattend

Alhoewel in de minderheid zijn er ook volop mannen met een trage schildklier. Zij ervaren deels dezelfde klachten als vrouwen met een trage schildklier en ook de interventies voor vermindering van restklachten verschillen niet veel van elkaar. Helaas wordt de diagnose trage schildklier bij mannen nogal eens over het hoofd gezien, omdat de specifieke mannelijke schildklierklachten vaker worden gelinkt aan een laag testosterongehalte dan aan een trage schildklier.

Het is daarom voor mannen verstandig om bij herkenning van bovenstaande klachten naast controle van testosteron waarden ook de schildklieronderzoeken voor TSH, FT4 en anti-TPO  aan te vragen. En is de diagnose trage schildklier al gesteld? Laat dan ook je testosteron waarden monitoren.

P.S. Ik ben nooit uitgeleerd. Ben jij man en heb jij een trage schildklier en specifieke vragen? Stuur me een mailtje, dan ga ik kijken of ik hier antwoorden op kan vinden.

Een goed boek vol uitleg en tips om je testosteronwaarden op een natuurlijke manier op te krikken is het boek van Ralph Moorman genaamd de Testo Factor.
Een absolute aanrader.

 

 

Misschien vind je dit ook interessant...

Leptineresistentie en de trage schildklier

Leptineresistentie en de trage schildklier

Leptine is het verzadigings-hormoon dat wordt geproduceerd door de vetcellen. Leptine houdt de hersenen op de hoogte van de status van de  brandstofvoorraad. Vet is immers opgeslagen brandstof. Wanneer de vetcellen groeien geven zij met  leptine het signaal dat er...

Lees meer
Insulineresistentie en de trage schildklier

Insulineresistentie en de trage schildklier

Insuline is een hormoon dat wordt geproduceerd door in de alvleesklier, waar ook de verteringsenzymen geproduceerd worden. Insuline is betrokken bij de opname van glucose in de cellen en is ook vooral bekend door het verlagen van de bloedsuikerspiegel. Toch heeft...

Lees meer
Osteoporose en de schildklier

Osteoporose en de schildklier

Schildklierhormoon beïnvloedt bijna elke cel in het lichaam, zo ook de cellen in je botten. Een teveel of te weinig schildklierhormoon heeft daardoor ook gevolgen voor de botstructuur en de botsterkte. In dit artikel beschrijf ik de link tussen schildklierhormoon en...

Lees meer