Psychische klachten bij Hashimoto

Veel mensen kennen Hashimoto als een aandoening die vooral lichamelijke klachten veroorzaakt, zoals vermoeidheid, gewichtstoename of een langzame spijsvertering. Minder bekend is dat deze auto-immuunziekte ook invloed kan hebben op je stemming. Neerslachtigheid, depressieve gevoelens of zelfs angst zijn veelvoorkomende, maar vaak onderbelichte klachten bij Hashimoto.

Hashimoto is een auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem de schildklier aanvalt. In maar liefst 90 tot 95 procent van de gevallen is Hashimoto de oorzaak van een trage schildklier (hypothyreoïdie). De ziekte zorgt ervoor dat de schildklier haar werk niet goed meer kan doen – en dat heeft gevolgen voor het hele lichaam, inclusief de hersenen. In dit artikel lees je hoe Hashimoto kan leiden tot psychische klachten, welke mechanismen daarbij een rol spelen en hoe je dit bij jezelf kunt herkennen.

Wat bedoelen we met psychische klachten?

Psychische klachten beïnvloeden hoe je je voelt, denkt en functioneert in het dagelijks leven. Bij Hashimoto kunnen deze klachten zich uiten als:

• Somberheid of verdrietige gevoelens zonder duidelijke aanleiding, die niet vanzelf overgaan
• Weinig energie of motivatie
• Geen plezier meer beleven aan dingen
• Angstige of piekerende gedachten
• Prikkelbaarheid of emotionele labiliteit
• Het gevoel dat je er wel bent, maar niet echt ‘meedoet’

Soms zijn deze klachten mild, maar ze kunnen ook behoorlijk belemmerend zijn. Wat het ingewikkeld maakt, is dat er niet altijd een link wordt gelegd met schildklieraandoeningen zoals Hashimoto.

Wat is dan die link tussen psychische klachten en Hashimoto?

Om deze vraag te beantwoorden, moeten we terug naar de schildklier. De schildklier maakt hormonen aan die essentieel zijn voor bijna alle processen in het lichaam – ook voor de werking van de hersenen. Bij de ziekte van Hashimoto richt het immuunsysteem zich tegen onderdelen van de schildklier, waardoor deze ontstoken en beschadigd raakt. Dit zorgt voor schommelingen in de hormoonproductie en leidt uiteindelijk tot een tekort aan schildklierhormoon. En dit heeft gevolgen:

Verstoorde hormoonbalans
Een tekort aan schildklierhormoon vertraagt het functioneren van je hersenen. Gedachten worden trager, emoties worden vlakker. Dit kan leiden tot depressieve gevoelens en verminderde mentale energie

Invloed op neurotransmitters
Schildklierhormonen beïnvloeden de werking van neurotransmitters zoals serotonine en dopamine – stofjes in de hersenen die invloed hebben op je stemming, motivatie en focus. Bij een tekort aan schildklierhormoon kunnen deze systemen ontregeld raken.

Chronische ontstekingen
Hashimoto gaat gepaard met een chronische ontstekingsreactie in het lichaam. Onderzoek laat zien dat ontsteking in de hersenen – ook wel neuro-inflammatie genoemd – samenhangt met depressieve klachten. Ontstekingen kunnen de communicatie tussen hersencellen vertragen en ontregelen.

Auto-immuunreactie op hersenweefsel
Sommige mensen met Hashimoto hebben hoge waarden van anti-TPO-antistoffen (schildklier peroxidase antistoffen). In een aantal gevallen kunnen deze antistoffen zich binden aan delen van het zenuwstelsel, waaronder de kleine hersenen (cerebellum). Dit kan zorgen voor neurologische en psychische klachten zoals somberheid, angst of emotionele instabiliteit.

Schommelingen in de bloedsuikerspiegel
Hashimoto gaat bij sommige mensen gepaard met een verstoorde bloedsuikerregulatie. Dit komt onder andere doordat schildklierhormonen invloed hebben op de insulinegevoeligheid, en doordat (chronische) ontstekingen in het lichaam kunnen bijdragen aan instabiliteit in de bloedsuikerspiegel. Die schommelingen – met name snelle pieken en dalen – hebben aantoonbaar een negatieve invloed op de hersenen en kunnen leiden tot stemmingswisselingen, prikkelbaarheid en vermoeidheid.

Wat zegt de wetenschap?

Er is steeds meer onderzoek dat laat zien dat Hashimoto invloed kan hebben op je stemming. In een grote studie uit 2018 werden 19 onderzoeken met in totaal 36.174 deelnemers geanalyseerd. De conclusie was duidelijk: mensen met een auto-immuunziekte van de schildklier, zoals Hashimoto, hebben vaker last van depressieve gevoelens en angstklachten dan mensen zonder schildklierziekte of andere bekende gezondheidsproblemen.

De vergelijking in dit onderzoek werd dus gemaakt met gezonde mensen zonder schildklieraandoening. De onderzoekers denken dat het verhoogde risico te maken heeft met ontstekingsprocessen in het lichaam, die ook invloed kunnen hebben op de hersenen. Ook kleine veranderingen in de hoeveelheid schildklierhormonen in je bloed – zelfs als je bloedwaarden nog binnen de normale grenzen vallen – kunnen al invloed hebben op je stemming. Toch is nog niet alles precies bekend. Er is nog veel te leren over hoe dit mechanisme in het lichaam werkt.

Ook andere studies (zoals deze) laten iets opvallends zien: mensen met verhoogde TPO-antistoffen (die horen bij Hashimoto) kunnen al stemmingsklachten hebben, zelfs als hun schildklier nog normaal werkt. Deze antistoffen kunnen dus al verhoogd zijn vóórdat je schildklierfunctie zichtbaar afwijkt in het bloed. Dit betekent dat bij sommige mensen psychische klachten, zoals depressieve gevoelens, al kunnen ontstaan in een vroeg stadium van Hashimoto – nog vóórdat de schildklierfunctie afwijkingen laat zien in het bloed.

Al met al wordt het verband tussen Hashimoto en psychische klachten steeds beter onderzocht en onderbouwd. Maar: er is ook nog veel dat we nog niet precies begrijpen. De onderliggende mechanismen zijn complex en verschillen waarschijnlijk per persoon. Verdere studies zijn hard nodig om beter te begrijpen hoe de schildklier, het immuunsysteem en de hersenen precies op elkaar inwerken. 

Hoe herken je deze klachten bij jezelf?

Het is niet altijd eenvoudig om de link te leggen tussen psychische klachten en je schildklieraandoening. Toch zijn er signalen die kunnen wijzen op een verband:

• Je voelt je somber of leeg, zonder duidelijke reden, en dit gevoel blijft langere tijd aanhouden
• Je ervaart angst of spanning, terwijl er geen directe aanleiding voor is
• Je hebt weinig energie of motivatie, zelfs voor dingen die je normaal leuk vond
• Je stemming wisselt zonder duidelijke oorzaak
• Je merkt dat antidepressiva niet of nauwelijks helpen
• Je merkt een plotselinge of geleidelijke toename van andere bekende schildklierklachten, zoals vermoeidheid, kouwelijkheid, obstipatie of haaruitval

Herken jij deze signalen? Dan is het verstandig je schildklierwaarden opnieuw te laten controleren. Vraag je arts niet alleen om TSH en vrij T4, maar ook om te kijken naar antistoffen zoals anti-TPO. Zeker wanneer je stemmingsklachten ervaart, kan dit extra informatie geven over wat er in je lichaam speelt.

Wat kun je zelf doen?

Nu je wat meer weet over mogelijke lichamelijke oorzaken van psychische klachten bij Hashimoto, wil je misschien weten wat jij zelf kunt doen. Hoewel misschien een deel van de oorzaak bij het hebben van de ziekte van Hashimoto ligt, kun je jouw lichaam toch op verschillende manieren ondersteunen. Leefstijlfactoren beïnvloeden namelijk hoe je je voelt. Een paar voorbeelden:

• Laat je bloedwaarden controleren (TSH en FT4)
  Een niet-optimale dosering van je schildkliermedicatie kan direct invloed hebben op je stemming. Vraag je arts om een nieuwe controle en bespreek of een kleine aanpassing van de dosis medicatie de klachten kan helpen verminderen.

• Zorg voor een regelmatig slaapritme
  Onregelmatige slaap verstoort het natuurlijke ritme van je stresshormoon cortisol. Vaste slaaptijden helpen dit ritme te herstellen, wat ook de kwaliteit van je slaap helpt verbeteren. Een goede nachtrust ondersteunt de hersenwerking en heeft direct invloed op de werking van je immuunsysteem en je stemming.
• Beweeg dagelijks, het liefst in de buitenlucht
  Licht en beweging stimuleren de aanmaak van neurotransmitters zoals serotonine. Een dagelijkse wandeling kan al helpen om je stemming en energieniveau te verbeteren. Beweging verlaagt ook het stressniveau in je lichaam.
• Bouw rustmomenten in je dag
  Even pauzeren, bewust ademhalen of simpelweg stil zitten helpt je zenuwstelsel tot rust te komen. Bij Hashimoto is het stresssysteem (de HPA-as) vaak uit balans. Regelmatige rustmomenten helpen om spanning te verlagen en herstel te bevorderen.
• Verminder overprikkeling
  Bij veel mensen met Hashimoto is het zenuwstelsel gevoeliger voor prikkels. Te veel schermtijd, drukke ruimtes of lawaai kunnen dan sneller tot overbelasting leiden. Plan dus bewust rustige momenten zonder veel prikkels in.
• Kies bewust je voeding
  Wat je eet heeft invloed op je bloedsuikerspiegel – en dus op je stemming. Kies bij voorkeur voor voeding die je bloedsuiker stabiel houdt, en vermijd grote hoeveelheden suiker en sterk bewerkte producten die aanzetten tot dooreten. Hiermee ondersteun je ook je energieniveau en hersenfunctie.
• Onderzoek of voeding bij jou een rol speelt
  Bij sommige mensen met Hashimoto spelen onopgemerkte voedselovergevoeligheden een rol in het activeren van het immuunsysteem. Die ontstekingen kunnen invloed hebben op je stemming en hersenwerking. In een ander blog vertel ik meer over voedsel gevoeligheden bij Hashimoto.

Tot slot

Psychische klachten komen vaak voor bij mensen met de ziekte van Hashimoto.
Het zit dus niet tussen je oren, ze zijn echt en verdienen erkenning.

Weet dat je niet alleen bent, en dat het mogelijk is om je beter te gaan voelen. Dit kan een hele zoektocht zijn en vraagt soms heel wat tijd. Maar het begint bij begrip – voor jezelf, en voor wat er in je lichaam gebeurt.

Wil jij écht begrijpen hoe je jouw lichaam kunt ondersteunen en klachten kunt verminderen?

Ontdek de e-cursus Boost je Schildklier Gezondheid – dé totaaloplossing waarmee je in acht overzichtelijke stappen alle pijlers van een gezonde schildklier aanpakt. Deze diepgaande, praktische cursus geeft je alle kennis en tools om met vertrouwen jouw leefstijl te veranderen en je gezondheid duurzaam te verbeteren. Start vandaag nog en ga bewust, maar relaxt aan de slag.

Direct toegang voor slechts € 99 (of betaal in termijnen)

Inclusief mijn 3 boeken als e-boek voor de e-reader als bonus! 6 maanden toegang (zodat we allebei zeker weten dat je ook echt gelijk aan de slag gaat! 🙂