Insulineresistentie en de trage schildklier

Insuline is een hormoon dat wordt geproduceerd door in de alvleesklier, waar ook de verteringsenzymen geproduceerd worden. Insuline is betrokken bij de opname van glucose in de cellen en is ook vooral bekend door het verlagen van de bloedsuikerspiegel. Toch heeft insuline veel meer functies in het lichaam, waaronder ook de opname van vetten en eiwitten in de cellen, het bevorderen van groei en herstel van weefsels en het onderdrukken van het immuunsysteem. In dit artikel beperk ik mij tot de taak van het verlagen van de bloedsuikerspiegel en natuurlijk kijken we naar de link met de trage schildklier.

Reguleren van de bloedsuikerspiegel

Na de maaltijd worden koolhydraten opgeknipt in losse glucosemoleculen. Zodra glucose de bloedbaan betreedt stijgt de bloedsuikerspiegel en omdat zowel een te hoge als ook een te lage bloedsuikerspiegel schadelijk is voor je lichaam, houden vier hormonen tezamen de bloedsuikerspiegel in balans.

• Insuline kan de bloedsuikerspiegel verlagen als deze te hoog wordt.
• Cortisol, (nor)adrenaline en glucagon kunnen de bloedsuikerspiegel verhogen als dit nodig is. Dit doen zij door opgeslagen glucose weer vrij te maken of wanneer dit nog niet genoeg is, kunnen zij ook vetten en eiwitten uit weefsels zoals bindweefsel en spieren afbreken en omzetten in glucose.

Een zeer ingenieus systeem, dat vooral in de oertijd vaak werd ingezet. In die tijd was er vaker een tekort aan voedsel dan aan overvloed. Glucose was schaars, vandaar dat er maar liefst 3 hormonen zijn die glucose kunnen vrijmaken en slechts 1 hormoon die kan opslaan.

Opname glucose in de spiercellen

Glucose is de belangrijkste vorm brandstof voor je cellen. Het is daarom belangrijk dat er altijd voldoende glucose de cel in kan. Zowel spiercellen als ook de vetcellen zijn afhankelijk van insuline om glucose op te kunnen nemen. Zonder insuline geen glucose in deze cellen. Zodra de bloedsuikerspiegel stijgt, klikt insuline in de insulinereceptor van deze cellen, waardoor glucose de cel in kan en de bloedsuikerspiegel gaat dalen. (Een receptor kun je zien als een slot voor een specifiek hormoon. Alleen het hormoon met de juiste sleutel kan het deurtje openen.)

Insulineresistentie

Zodra insuline in de receptor klikt, komt er een glucosetransporter (genaamd GLUT4) naar de celwand om de glucosemoleculen binnen te laten. Wanneer er gedurende lange tijd veel aanbod van insuline is, dan beginnen de receptoren minder gevoelig te worden voor insuline. Dit noemen we insulineresistentie.

Omdat een te hoge bloedsuikerspiegel gevaarlijk is, zal de alvleesklier uit voorzorg extra veel insuline gaan produceren. Dit kan een tijdje “goed” gaan, tot het moment waarop de alvleesklier het niet meer bij kan benen. Dat is het moment waarop de bloedsuikerspiegel permanent te hoog blijft, omdat er niet meer voldoende insuline beschikbaar is om de glucose bij de cellen af te geven. Deze situatie noemen we Diabetes Type 2 en is een vergevorderd stadium van insulineresistentie. Artsen grijpen hier vaak in met medicatie (o.a. metformine) en extra toevoeging van insuline.

Link tussen insulineresistentie & trage schildklier 

Die glucosetransporter GLUT4 heeft T3 nodig om in actie te komen. Met een vertraagde schildklierwerking of verminderde omzetting van T4 naar T3, dan is de kans aanwezig dat GLUT4 minder snel naar de celwand komt om glucose binnen te laten. Dit lijkt erg op de situatie bij insulineresistentie. Ook in dit geval zal de alvleesklier ter compensatie extra insuline gaan produceren. Tot het moment dat dat niet langer lukt en diabetes 2 om de hoek komt kijken.

Hoe herken je insulineresistentie?

Onderstaand vind je een overzicht van veelgenoemde symptomen bij insulineresistentie:

• Overgewicht/ appelfiguur
• Extra vetopslag op de buikstreek
• Lastig gewicht kunnen verliezen
• Veel trek in zoetigheid
• Om de paar uur iets moeten eten
• Vermoeidheidsklachten
• Veel plassen
• Futloosheid
• Energiedips

Deze symptomen worden overigens ook genoemd bij diabetes type 2.

Oorzaken insulineresistentie

Vooral te veel en te vaak eten en te weinig bewegen is een belangrijke factor in het ontwikkelen van insulineresistentie, maar ook overgewicht zèlf is een belangrijke factor. Vetweefsel en vooral buikvet produceert ontstekingsbevorderende stofjes die extra glucose zullen vrijmaken. Chronische stress en een geactiveerd immuunsysteem activeert immers de drie hormonen die juist gebrand zijn op het vrijmaken van glucose.

Vooral bij laaggradige ontstekingen en chronische stress wordt die vrijgemaakte glucose niet verbruikt. We rennen tenslotte niet echt weg voor die beer, maar we zitten met een rol koekjes op de bank. Om die verhoogde bloedsuikerspiegels weer te verlagen is er extra insuline nodig. Het is een soort vicieuze cirkel waar je dan in beland. Het is dus extra belangrijk om insulineresistentie zo snel mogelijk te verminderen of te voorkomen. En dat kan o.a. door:

• Minder vaak eten (niet de hele dag door snacken en koolhydraten eten of drinken.)
• Minder vaak koolhydraten eten. (Minderen – niet schrappen of minimaliseren. Glucose is immers je belangrijkste brandstof)
• Meer groenten, eiwitten en vetten.
• Op nuchtere maag gaan bewegen.
• Langere periodes vasten. Start eens met na het avondeten niets meer te eten tot aan het ontbijt. Lukt dat?

Met aanpassing van voeding en leefstijl kun je insulineresistentie in korte tijd omkeren!

Meten = meer weten

Met de bloedtest HOMA-IR van het bedrijf Bloedwaardentest.nl worden jouw waarden voor insuline en glucose gemeten en met elkaar uitgedrukt in een HOMA-index getal. Een uitslag HOMA-Index ziet er zo uit:

• kleiner dan <= 1.0 normaal
• groter dan > 2.0 is een indicatie voor een insuline resistentie
• groter dan > 2.5 insuline resistentie heel waarschijnlijk
• groter dan > 5.0 is indicatie voor type-2 diabetici

Je wil deze uitslag dus onder de 2 hebben en bij voorkeur onder de 1. Deze test is een simpele maar ideale graadmeter om te testen hoe het er bij jou voor staat. Echt een aanrader!

LET OP: ALTIJD 12 UUR NUCHTER ZIJN VOORDAT JE DEZE TEST DOET!