Insulineresistentie en de trage schildklier

Insuline en jouw bloedsuikerspiegel: hoe houd je het in balans?

Insuline, een hormoon dat in de alvleesklier wordt aangemaakt, is vooral bekend als dé sleutel tot het verlagen van de bloedsuikerspiegel. Maar insuline doet nog veel meer dan dat! Het speelt ook een rol bij de opname van vetten en eiwitten in je cellen en helpt bij de groei en het herstel van weefsels. Vandaag focussen we op de belangrijkste rol van insuline: het reguleren van je bloedsuikerspiegel. En ja, we gaan ook in op de link met een trage schildklier en hoe je zelf aan de slag kunt gaan om insulineresistentie aan te pakken!

Waarom je bloedsuikerspiegel in balans houden zo belangrijk is

Na een maaltijd worden de koolhydraten afgebroken tot losse glucosemoleculen, die in de bloedbaan terechtkomen. Dit zorgt ervoor dat je bloedsuikerspiegel stijgt. Omdat zowel een te hoge als een te lage bloedsuikerspiegel problemen kan geven, heeft je lichaam een slim systeem ontwikkeld om alles in balans te houden.

• Insuline verlaagt de bloedsuikerspiegel als die te hoog wordt.
• Cortisol, (nor)adrenaline, en glucagon verhogen de bloedsuikerspiegel als die te laag wordt. Dit doen ze door opgeslagen glucose vrij te maken of, als dat niet genoeg is, vetten en eiwitten af te breken en om te zetten in glucose.

Dit systeem komt eigenlijk voort uit de tijd dat voedsel schaars was. Daarom hebben we maar liefst drie hormonen die glucose kunnen vrijmaken, en slechts één die glucose kan opslaan. Handig in tijden van schaarste, maar nu we bijna altijd genoeg eten voorhanden hebben, zorgt dit mechanisme soms voor problemen.

Hoe insuline zorgt voor brandstof in je spieren

Glucose is dé brandstof voor je cellen. Maar niet elke cel kan het zomaar opnemen. Voor je spiercellen (en vetcellen) heb je insuline nodig om de glucose binnen te krijgen. Zodra je bloedsuikerspiegel stijgt, “klikt” insuline op de insuline-receptoren op je spiercellen, wat ervoor zorgt dat een glucosetransporter genaamd GLUT4 naar de celwand komt en glucose doorlaat. Resultaat: je bloedsuikerspiegel daalt weer.

Insulineresistentie: wanneer de sleutel niet meer werkt

Zie een receptor als een slot waar alleen de juiste sleutel (insuline) op past. Maar als er constant te veel insuline in je bloed circuleert (bijvoorbeeld door veel koolhydraten te eten), worden de receptoren op je cellen “lui” en reageren ze steeds minder goed. Dit noemen we insulineresistentie.

De alvleesklier blijft dan nog harder werken en produceert extra insuline om toch glucose in de cellen te krijgen. Maar uiteindelijk raakt de alvleesklier overbelast en kan ze het niet meer bijhouden, met als gevolg dat je bloedsuikerspiegel permanent te hoog blijft. Dit is het moment waarop Diabetes Type 2 kan ontstaan.

Hoe een trage schildklier bijdraagt aan insulineresistentie

Wist je dat je schildklierhormoon T3 nodig is om die glucosetransporter GLUT4 aan het werk te zetten? Als je een trage schildklier hebt, of moeite hebt met de omzetting van T4 naar T3, komt GLUT4 minder snel in actie. Dit lijkt sterk op insulineresistentie: de alvleesklier produceert steeds meer insuline omdat de glucose niet in de cellen komt. Uiteindelijk kan dit bijdragen aan het ontstaan van Diabetes Type 2.

Herken je de symptomen van insulineresistentie?

Hieronder een lijst van veelvoorkomende klachten bij insulineresistentie. Komt er iets je bekend voor?

• Toename van buikomvang en gewichtstoename
• Moeite met afvallen
• Vermoeidheid, vooral na de maaltijd
• Cravings voor zoetigheid (ook na de maaltijd)
• Donkere huidvlekken rond de nek en oksels
• Stemmingswisselingen en somberheid
• Energiedips waardoor je om de paar uur moet eten

Veel van deze symptomen komen ook voor bij Diabetes Type 2, dus wees alert op signalen die aanhouden.

Oorzaken insulineresistentie

Vooral te veel en te vaak eten en te weinig bewegen is een belangrijke factor in het ontwikkelen van insulineresistentie, maar ook overgewicht zèlf is een belangrijke factor. Vetweefsel en vooral buikvet produceert ontstekingsbevorderende stofjes die extra glucose zullen vrijmaken. Chronische stress en een geactiveerd immuunsysteem activeert immers de drie hormonen die juist gebrand zijn op het vrijmaken van glucose.

Vooral bij laaggradige ontstekingen en chronische stress wordt die vrijgemaakte glucose niet verbruikt. We rennen tenslotte niet echt weg voor die beer, maar we zitten met een rol koekjes op de bank. Om die verhoogde bloedsuikerspiegels weer te verlagen is er extra insuline nodig. Het is een soort vicieuze cirkel waar je dan in beland.

Wat kun je zelf doen om je insulineresistentie te verbeteren?

Het goede nieuws is dat je met voeding en leefstijl veel kunt bereiken om insulineresistentie te verminderen! Hier zijn enkele tips om je bloedsuikerspiegel stabieler te houden:

• Minder vaak eten: Probeer te vermijden dat je de hele dag door snackt en koolhydraten eet of drinkt.
• Koolhydraten minderen: Niet helemaal schrappen, want glucose blijft een belangrijke brandstof, maar kies bewust voor minder koolhydraten.
• Meer groenten, eiwitten en gezonde vetten: Deze voedingsstoffen helpen om je bloedsuikerspiegel stabieler te houden.
• Bewegen op een nuchtere maag: Bijvoorbeeld een ochtendwandeling of lichte workout kan helpen je lichaam gevoeliger te maken voor insuline.
• Intermittent fasting: Probeer na het avondeten niets meer te eten tot het ontbijt, zodat je bloedsuikerspiegel rust krijgt.

Zelf je insulineresistentie meten

Wil je meer inzicht in je bloedsuikerwaarden? De HOMA-IR test van Bloedwaardentest.nl geeft een goed beeld van je insuline- en glucosewaarden. De HOMA-index laat zien hoe het er bij jou voor staat:

• <= 1.0: Normaal
• > 2.0: Indicatie van insulineresistentie
• > 2.5: Waarschijnlijk insulineresistent
• > 5.0: Indicatie voor Type 2 diabetes

Let op: voor een accurate meting moet je 12 uur nuchter zijn voor deze test.

Met deze inzichten kun je jouw bloedsuikerspiegel beter in balans houden en op tijd ingrijpen als je insulineresistentie dreigt te ontwikkelen.