Calcium en schildklierhormoon

Calcium is een zeer belangrijk mineraal, dat in grote hoeveelheden in het lichaam voorkomt. Het merendeel van alle calcium ligt opgeslagen in botten en tanden. Calcium is nodig voor stevige botten en botopbouw, maar is ook van cruciaal belang voor een gezond hartritme, spierwerking, zenuwgeleiding en transport van mineralen. Een belangrijk mineraal dus dat op elk moment op de juiste plek in voldoende mate beschikbaar moet zijn. En hier komt de rol van schildklierhormoon om de hoek kijken.

Schildklierhormoon en calcium metabolisme

De schildklier produceert eigenlijk drie soorten schildklierhormoon, die elk op een eigen wijze betrokken zijn bij botgezondheid en calciummetabolisme.

• Botonderhoud: In de schildklierfollikels wordt schildklierhormoon T4 en T3 zijn betrokken bij de groei van het skelet bij kinderen en botonderhoud bij volwassenen. Te veel T4 (hoog/normaal) en een te lage TSH (onder 0,5) versnellen de afbraak van botweefsel. Vrouwen met een te snelle schildklier of vrouwen die te veel medicatie slikken lopen zo dus meer risico op botontkalking of osteoporose.
• Botaanmaak; Tussen de schildklierfollikels bevinden zich de C-cellen, die calcitonine Calcitonine is betrokken bij botaanmaak.
• Botafbraak: Aan de achterzijde van de schildklier bevinden zich de vier bijschildklieren, die parathormoon (PTH) produceren dat betrokken is bij botafbraak.

Vooral de hartspier heeft continu een bepaalde hoeveelheid calcium nodig. Als er in het bloed een tekort aan calcium dreigt te ontstaan, wordt er met behulp van parathormoon calcium vanuit je botten vrijgemaakt, waardoor het calciumniveau in het bloed stijgt. Botten hebben dus een bufferfunctie om de hoeveelheid calcium in het bloed op peil te houden. Wordt het calciumniveau in het bloed nu te hoog? Dan zorgt calcitonine ervoor dat het vrijmaken van calcium wordt afgeremd en dat de calcium opname in de darmen wordt verminderd.

Calcitonine en parathormoon hebben samen de belangrijke taak om het calciumniveau in het bloed te bewaken en moeten dus goed met elkaar in balans zijn.

Hyperparathyreoïdie

Het kan voorkomen dat er een teveel aan parathormoon ontstaat, waardoor de calcium levels flink stijgen. In de meeste gevallen wordt dit veroorzaakt door een goedaardige tumor in een bijschildklier. Vanwege de vaak vage klachten van hyperparathyreoïdie kan het lang duren voordat de aandoening wordt ontdekt. Je zou hyperparathyreoïdie kunnen herkennen aan:

• Hoge concentraties calcium in het bloed
• Veel dorst hebben
• Misselijkheid
• Veel moeten plassen
• Nierstenen
• Vermoeidheid
• Verwardheid

Hypoparathyreoïdie

De tegenhanger bestaat ook; te traag werkende bijschildklieren, waarbij te weinig parathormoon wordt geproduceerd. Hierdoor blijven de calcium levels te laag.  Oorzaken van hypoparathyreoïdie kunnen zijn verwijdering van de (bij) schildklier, bestraling van nekgebied, erfelijkheid, aangeboren afwijking aan de schildklier of een auto-immuunziekte. Je zou een hypoparathyreoïdie kunnen herkennen aan:

• Spasmen en/of tintelingen in handen of voeten
• Brandend gevoel in lippen en tong
• Verwardheid
• Vermoeidheid
• Nierproblemen, nierfalen
• Hartritmestoornissen

Bij twijfel, vraag je huisarts voor een bloedonderzoek.

Oorzaken van een calciumtekort

• Weinig calcium inname via voeding.
• Verminderde opname van calcium in de darm door spijsverterings- of darmproblemen.
• Verminderde opname van calcium in de darm door veelvuldig eten van producten met fytinezuur (vooral in granen. Zemelen, cacao, koffie, noten, zaden en peulvruchten) of oxaalzuur (vooral in spinazie, rabarber, (snij)biet, paprika, witte bonen, cacao en amandelen)
• Vitamine D tekort (zie blog over vitamine D)
• Tekort aan maagzuur (zie blog over brandend maagzuur)

Hoeveel calcium heb je nodig?

Gemiddeld genomen ligt de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid calcium tussen de 1.000 en 1.200 mg voor vrouwen in en na de overgang en 1.000 mg per dag voor volwassenen tot 50 jaar. Dit is ongeveer hetzelfde als vier tot vijf porties zuivel. Om deze reden zie je vaak het advies om vier porties zuivel per dag te nuttigen.

Dit advies kan juist bij mensen met Hashimoto geen goed idee zijn, omdat zij vaker dan gemiddeld moeite hebben met de vertering ervan (lactose) of zelfs een gevoeligheid hebben tegen caseïne in zuivel. Om deze reden maakt zuivel dan ook standaard onderdeel uit van het Hashimoto Eliminatiedieet® en kiezen veel Hashimoto patiënten ervoor om zuivel links te laten liggen. Gelukkig zijn er volop andere voedingsmiddelen waar ook calcium in zit, zoals kruisbloemige groenten als kool, broccoli, spruitjes en boerenkool. Ook paksoi, rucola, sardientjes, garnalen, noten en zaden bevatten calcium. Deze calcium uit deze voedingsmiddelen in bovendien vaak nog beter opneembaar ook.

Lukt het je niet om dagelijks voldoende calcium via je voeding binnen te krijgen? Overweeg dan een supplement ter aanvulling.
Let op dat je geen te hoog gedoseerd supplement kiest, aangezien de combinatie calcium uit voeding en het supplement niet boven de maximale dosering uit mogen komen. Te veel calcium levert namelijk ook weer gezondheidsproblemen op.

Supplementen voor verhogen calcium:

• Kauwtablet Calcium + Vitamine D3 (Calcium 400 mg) https://www.vitakruid.nl/products/calcium-400-d3-uit-rode-alg
• Om calcium beter op te nemen in de darmen is vitamine D nodig en om calcium af te leveren in de botten is vitamine K2 nodig. Ideaal dus om alle drie de elementen in een supplement te hebben. Calcium, Vitamine D3 + K2 (Calcium 200 mg) https://www.vitakruid.nl/products/osta-k2-d3-algae

Deze supplementsvormen zijn via diverse webshops te verkrijgen. Indien rechtsreeks bij Vitakruid besteld krijg je 10% korting met kortingscode happy10

Aanvullend advies:

• Bij voorkeur na bloedonderzoek en onder begeleiding van een arts/therapeut met ervaring op dit gebied.
• Contra-indicaties: heb jij last van nierstenen, hypercalcemie of hyerparathyreoidie ga dan niet zelfstandig experimenteren.
• Let op: Hou dan minimaal vier uur tijd tussen het innemen van je schildkliermedicatie en een calciumsupplement.