B12 en de schildklier

Vitamine B12 is essentieel voor allerlei systemen in het lichaam, waaronder een goede werking van het zenuwstelsel en immuunsysteem, maar ook voor de productie van energie, DNA en de rode bloedcellen. Bij een tekort aan vitamine B12 kan minder DNA worden aangemaakt, terwijl DNA juist nodig is als lichaamscellen zich vermenigvuldigen. Vooral de rode bloedcellen en ook zenuwcellen vermenigvuldigen zich snel. Een tekort aan B12 kan daardoor leiden tot bloedarmoede (ook wel pernicieuze anemie genoemd) en een breed scala aan andere vervelende klachten.

Ik vind B12 altijd een lastig onderwerp, omdat het allemaal niet zo klip- en klaar is als bij andere vitaminen en mineralen. Wanneer heb je nu een tekort en waarom hebben juist mensen met Hashimoto hier vaker last van? Hoe meet je een tekort en hoe betrouwbaar is dat? Welke manier van aanvullen zijn er en wat is dan de beste keuze?

Er wordt veel over geschreven en nog meer over gezegd online. De verschillende kampen laten enthousiast van elkaar horen. Ik ga in dit artikel proberen een kort en bondig overzicht te geven, toegespitst op mensen met een trage schildklier. Voor meer uitgebreide informatie over B12 en een vitamine B12-tekort, verwijs ik je graag naar de website van Stichting B12 Tekort en het B12 instituut. Hier vind je een schat aan waardevolle informatie. Maak daar gebruik van.

Hoe kom je aan B12?

De mens kan zelf vitamine B12 aanmaken, alleen is die vorm niet bruikbaar, omdat de bacteriën die deze B12 aanmaken in een deel van de darmen leven, waar geen opname meer mogelijk is. We zijn dus voor onze B12 behoefte geheel afhankelijk van wat wij via onze voeding binnenkrijgen.

Natuurlijke bronnen van vitamine B12 zijn afkomstig van dieren, zoals gevogelte, vlees, vis en zuivel. Omdat steeds meer mensen geen of steeds minder dierlijke producten eten, vind je in de supermarkt volop producten die verrijkt zijn met B12, zoals sommige plantaardige melksoorten en ontbijtgranen.

Vitamine B12 krijg je dus binnen via je voedsel. Om B12 uit het voedsel te halen en uiteindelijk bruikbaar te krijgen in de cel moeten er heel wat kleine stapjes genomen worden. Ik noem de belangrijkste stapjes.

• In de maag zorgt maagzuur ervoor dat B12 wordt losgeknipt uit het voedsel.
• Eenmaal losgeknipt wordt B12 in de dunne darm aan het eveneens in de maag geproduceerde intrinsieke factor (IF) gekoppeld.
• Gekoppeld aan IF kan B12 verderop in de dunne darm binden aan de B12-receptoren en door de darmwand heen getransporteerd worden richting bloedbaan.
• Om zich te kunnen verplaatsen door het bloed wordt B12 nu gekoppeld aan het transporteiwit transcobalamine.
• Aangekomen in de cel wordt B12 omgezet in de actieve vorm methylcobalamine of adenosylcobalamine. Deze actieve vormen van B12 kunnen vervolgens voor jou aan de slag.

Zoals je ziet zijn dit een flink aantal stappen en bij elk van deze stappen kan er iets misgaan, waardoor er een tekort aan B12 in de cel kan ontstaan.

Hoe kom je aan een B12-tekort?

Een tekort aan B12 kan verschillende oorzaken hebben. Als je naar het proces kijkt zoals hierboven beschreven dan kom je al snel tot de volgende logische oorzaken van een B12 tekort:

• Te weinig inname via voeding: Met name vegetariërs, veganisten en mensen die zuivel vermijden lopen een verhoogd risico op B12 tekort.
• Opnameproblemen; dit kan te maken hebben met darmproblemen zoals een lekkende darm, Crohn, Colitis, Coeliakie of een overgevoeligheid voor gluten, maar kan ook te maken hebben met problemen in de maag, zoals verminderde aanmaak van maagzuur, auto-immuun gastritis, Helicobacter bacterie, overmatig gebruik van maagzuurremmers of een maagverkleining. Lees meer over maagklachten in dit blog.
• Aangeboren oorzaken: zoals problemen met transporteiwitten of omzetting van B12
• Wisselwerking met andere medicatie; zoals metformine (diabetes type 2), maagzuurremmers, maagzweerremmers, bètablokkers, cholesterolverlagende medicijnen, de anticonceptiepillen, medicatie tegen jicht, tuberculose en ook antibiotica.
• Verhoogde behoefte aan B12; wanneer je de pil slikt, zwanger bent, borstvoeding geeft, aan hart- en vaatziektes lijdt of bestraald wordt kan het lichaam een grotere behoefte hebben aan B vitamines waaronder B12. Ook chronische stress en regelmatig alcoholgebruik verhoogt de behoefte aan B12.
• Leeftijd; met het ouder worden vermindert de aanmaak van Intrinsieke factor, waardoor je na je 60ste B12 minder goed opneemt.

Link Hashimoto & vitamine B12 tekort

Ongeveer 40% van de mensen met Hashimoto heeft een tekort aan B12. Dit is veel. Over de exacte reden hiervan, zijn verschillende theorieën. Een belangrijke link wordt echter gelegd met het immuunsysteem en een auto-immuun component.
Het lijkt niet geheel toevallig dat ditzelfde % van 40% wordt genoemd voor het aantal mensen met Hashimoto die als tweede auto-immuunziekte, auto-immuun gastritis hebben. Bij auto-immuun gastritis worden antistoffen aangemaakt tegen de cellen in de maagwand die betrokken zijn bij de aanmaak van maagzuur en IF. Het gevolg hiervan is een tekort aan maagsap en IF, waardoor B12 niet goe kan worden opgenomen in de darm. Deze oorzaak van een B12-tekort heet Pernicieuze Anemie. Ik schreef eerder een blog over maagproblemen bij Hashimoto.

De auto-immuun component kan dus zeker een factor spelen in het verhoogde risico op een B12 tekort, maar ook de invloed van een trage schildklier op de spijsvertering speelt een rol. Bij een tekort aan schildklierhormoon wordt er vaak minder maagzuur geproduceerd en is er ook vaak sprake van spijsverteringsproblemen en darmklachten. Dit draagt allemaal bij aan een verminderde opname van B12.

Je herkent een B12 kort aan:

B12 is bij veel systemen en processen betrokken. Een tekort aan B12 kan daardoor bij iedereen anders merkbaar worden. Veel voorkomende klachten zijn:

• Vermoeidheid, kortademig, duizelig
• Bloedarmoede
• Cognitieve klachten (verwardheid, geheugenverlies, concentratieproblemen)
• Psychologische klachten (depressieve gevoelens)
• Neurologische klachten (tintelingen, gevoelloosheid)
• Spierkrampen en spierzwakte
• Darmproblemen

Meten is meer weten (meestal)

Er zijn 3 veelgebruikte tests om een B12 tekort vast te stellen:

• Serum B12
• Actief B12 (HoloTC)
• Methylmalonzuur (MMA)

De eerste test die meestal gedaan wordt is serum B12. In sommige laboratoria wordt ook Actief B12 getest, dit is B12 gekoppeld aan zijn transporteiwit. Deze test(s) kunnen gewoon door de huisarts aangevraagd worden. Helaas geven ze niet het volledige beeld, omdat deze bloedtesten laten zien hoeveel B12 er in het bloed zit, maar niet kan aantonen hoeveel er ook daadwerkelijk in de cel aanwezig is. Bovendien slikken veel mensen supplementen met B12 (bijvoorbeeld in een multi) waardoor de bloedwaarden goed kunnen lijken, terwijl er op celniveau nog steeds sprake van een tekort is.

Om meer zekerheid te hebben is er eigenlijk maar één onderzoek geschikt: de bepaling van methylmalonzuur in urine (als dit te hoog is, dan weet je dat de B12 niet in de cellen is opgenomen). Deze laatste test wordt meestal niet door de huisarts gedaan, maar kan via een natuurarts en orthomoleculair therapeut worden ingezet. 

Heb jij een B12 tekort en wil je weten of dit door auto-immuun problemen in de darm komt?

• Test je bloed op aanwezigheid van antistoffen tegen pariëtale cellen.
• Test je bloed op aanwezigheid van antistoffen tegen Intrinsieke Factor.

Vitamine B12 aanvullen

Vermoed jij dat jouw tekorten komen door een te lage inname van B12 via voeding? Dan kun je ervoor kiezen om dit alsnog met een ander voedingspatroon op te lossen.
Wordt jouw B12-tekort veroorzaakt door opname problemen, dan gaat meer eten van B12 net als het slikken van een B12-supplement geen oplossing bieden. Bij opnameproblemen in de darm zijn sublinguale tabletten (smelttabletten die smelten onder de tong) een goed alternatief. Let er hierbij op dat dit supplement de actieve vormen van B12 bevat, genaamd methylcobalamine en adenosylcobalamine. Methylcobalamine is meer werkzaam bij werking zenuwcellen en adenosylcobalamine meer bij de aanmaak van energie. Een combinatie van beiden eventueel zelfs aangevuld met de actieve vorm B6 en folaat kan ook een slimme keuze zijn. Laat je goed voorlichten wat in jouw geval verstandig is.

Ook deze smelttabletten werken niet bij iedereen afdoende, daarom wordt steeds vaker ingezet op vitamine B-12 injecties. Wat voor jou een goede optie is, is dus mede afhankelijk van de oorzaak van het tekort, het klachtenpatroon en de ervaringen met smelttabletten.
Overleg dit dus altijd met je arts of therapeut die hier brede ervaring mee heeft.

Overweeg jij suppletie? Let dan op de volgende tips:

• Bij voorkeur na bloedonderzoek en onder begeleiding van een arts/ therapeut met ervaring op dit gebied.
• Kies altijd voor actieve vormen van B12 in supplement.
• Vermoed jij opnameproblemen, kies dan altijd voor sublinguaal of injectie.
• Let op interacties met je huidige medicatie en overleg dus altijd met je apotheek
• B12 is in principe veilig om in te nemen. Ook bij hoge doseringen over langere periode. Er is geen toxiciteit gemeld voor B12 suppletie.

Samenvattend:

Een tekort aan B12 kan vervelende gevolgen hebben. Herken jij je in de klachten of is er bij jou reeds een B12 tekort geconstateerd? Lees je dan in en ga in gesprek met je arts over jouw opties.

Wil jij écht begrijpen hoe je jouw lichaam kunt ondersteunen en klachten kunt verminderen?

Ontdek de e-cursus Boost je Schildklier Gezondheid – dé totaaloplossing waarmee je in acht overzichtelijke stappen alle pijlers van een gezonde schildklier aanpakt. Deze diepgaande, praktische cursus geeft je alle kennis en tools om met vertrouwen jouw leefstijl te veranderen en je gezondheid duurzaam te verbeteren. Start vandaag nog en ga bewust, maar relaxt aan de slag.

Direct toegang voor € 488,97  € 199  (of betaal in termijnen)

Inclusief unieke bonussen, zoals mijn 3 boeken als e-boek voor de e-reader en de training Afvallen zonder Dieet!